به نقل از «ایرنا»

رونمایی از مستندی در مورد حوزه تمدنی زبان فارسی و دلایل خاموشی آن در هند  

تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۱۵۵۱۰۸

مستند سه‌قسمتی این رمز بی‌نهایت به تهیه‌کنندگی و کارگردانی احمد جان‌میرزایی با حضور رضا پورحسین مشاور عالی معاون سیما، محسن مؤمنی‌شریف رئیس حوزه هنری، سید سلیم غفوری مدیر شبکه مستند سیما و جمعی از علاقه‌مندان در حوزه هنری رونمایی شد.  

در این مراسم رضا پورحسین گفت: موضوع زبان و ادب فارسی به دلایل مختلف به‌خصوص به دلیل هویتی و تمدنی فرهنگی یکی از مهم‌ترین مسائل ایران فرهنگی است؛ اهمیت زبان فارسی به قدری مهم است که رهبر انقلاب در درس خارج و یکی از دیدارهایشان با شاعران موضوع زبان فارسی را مطرح فرمودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مقام معظم در دیدارهای خصوصی و عمومی با مدیران  درباره زبان فارسی  مطالبی را مطرح کردند حتی در اواخر هم گله کردند و احساس خطری داشتند که ممکن است زبان فارسی در مرحله تهدید باشد.

مشاور عالی معاون سیما در این مراسم شامگاه سه شنبه (۲۶ شهریور) در آستانه روز ادب و شعر فارسی (۲۷ شهریور) تصریح کرد: اگر موضوع زبان فارسی را رها کنیم شاید در آینده کتاب‌های امروز را بچه‌های ۵۰ سال دیگر متوجه نشوند، زیرا ترکیب‌ها ترکیب‌های دیگری است، واژه‌ها، واژه‌های دیگری است و احتمالاً باید حاشیه‌ها و پاورقی‌های بیایند و کتاب‌های امروز را برای بچه‌های ۵۰ سال دیگر مفهوم کنند. من این موضوع را از لحاظ رسانه‌ای و احساس می‌کنم باید از این خطر جلوگیری کنیم؛ زیرا زبان فارسی را به‌عنوان زبان علم می‌شناسند زبان فارسی دومین مؤلفه هویت ایران اسلامی است اگر دین را اولین مؤلفه در نظر بگیریم، زبان فارسی دومین مؤلفه خواهد بود.

پورحسین با بیان اینکه زبان فارسی موضوع فرهنگی و هویتی به شمار می‌آید: وقتی استعمار زبان را کلاً از بین می‌برد، هویت از بین می‌رود و با این اتفاق واژه‌هایی مثل عدم وابستگی و استقلال رخت برمی‌بندد، دیگر نه استقلال علمی مطرح است و نه سیاسی، چون شاه‌بیت این موضوع هویت و مؤلفه اصلی هویت زبان است. زبان فارسی باید زبان علم شود، البته ایران درگذشته زبان علم بود اما متأسفانه در آخرین آمار وزارت علوم زبان فارسی چهاردهمین زبان علم  در رده‌بندی است و البته قبل از انقلاب رده پنجاه ام  بودیم.
 

وی افزود: رده چهاردهم  برای ما قابل‌قبول نیست؛ زیرا یکی از توانایی‌های زبان فارسی واژه‌سازی و ترکیب‌بندی است.  ویژگی تمدنی که این زبان دارد چهاردهم برای آن قابل‌قبول نیست. به‌عبارت‌دیگر با شاخص‌هایی که این‌ها دارند اگر ۷۰ درصد تولیدات علمی موجود در جهان انگلیسی باشد، سهم  ما در  تولید علم به زبان فارسی زیر یک درصد است.
 

متأسفانه فضایی که وزارت علوم ایجاد کرده به سمت تولید علم به زبان فارسی نیست، ارتقای اعضای هیات علمی از استادیاری به دانشیاری و از دانشیاری به  استادی  منوط به انتشار مقاله علمی است. چرا باید مرجعیت ما را بیرون از مرزها تایید کنند، می‌گویند دیگران هم باید یافته های خوب شمارا بشوند، درحالی‌که تعبیر حضرت آقا بسیار هوشمندانه بود که فرمودند ما باید به سمتی برویم که آنها مجبور باشند فارسی را یاد بگیرند تا یافته‌ای ما را بخوانند.

زبان کتاب‌های درسی غیرفارسی شده است

وی ادامه داد: متأسفانه استفاده از زبان انگلیسی به پُز در میان محافل علمی و انجمن‌ها و به‌خصوص تحصیلات تکمیلی تبدیل‌ شده، اگر کسی واژه‌های فرنگی را زیاد استفاده کند و مقاله را از ابتدا انگلیسی  بنویسد و نمایه isi  و.. داشته باشد خیلی دانشمند است. اینها نشان می دهد زبان فارسی را رها کردیم و اگر این روند ادامه پیدا کند دور از انتظار نیست که زبان کتاب‌های درسی به زبان غیرفارسی نوشته شوند.

این رمز بی‌نهایت ازجمله کارهایی است که اهمیت و گسترش و گستره زبان فارسی را به لحاظ تمدنی_ فرهنگی نشان می‌دهد و پخش این  مستند سه‌قسمتی یک تلنگری است تا  بتوانیم  توانایی و ریشه و شیرینی و شکرین بودن زبان فارسی را به رخ بکشیم. 

باید تلاش کنیم مؤلفه بزرگ هویتی خود را از دست ندهیم تا جایی که برخی بزرگان زبان فارسی را  زبان اول عرفان اسلامی نامیده‌اند. زبان اول عرفان اسلامی زبان عربی نیست بلکه زبان فارسی است؛  زیرا متون عرفانی ابتدا زبان فارسی نوشته و بعد به زبان‌های دیگر ترجمه‌ شده است. رسانه هم بعد از صحبت‌های مقام معظم رهبری به این موضوع شتاب داد و کارهای خوبی انجام‌ شد اگر به گزارش‌های ورزشی توجه کنید دیگرکسی نمی‌گوید ست  بلکه دست می‌گویند.

در حق زبان فارسی کم‌لطفی نکنیم

رئیس حوزه هنری هم گفت: پیشینه فرهنگی دو ملت ایران و هند بسیار گسترده، غنی و طولانی است. این دو کشور از یک ریشه هستند و سابقه فرهنگی‌شان به سال‌ها پیش بازمی‌گردد. هر دو کشور چیزهای زیادی از همدیگر یاد گرفته‌اند. این موضوع به‌ویژه در آداب اسلامی  نیز بسیار بیش‌تر بوده است. بیش از ۲۷ اثر ابوریحان بیرونی راجع به هند است. به نظر می‌رسد هند در بازه‌ای از زمان نمایشگاهی برای هنرهای مختلف بوده و هر کس می‌خواسته هنرش دیده شود، به هند می‌رفته است. این موضوع در مورد شاعران نیز وجود داشته و شاید هزاران شاعر به هند رفته‌اند. بنابراین هند چنین جایگاهی داشته و فرصتی برای دیده شدن شاعران ایرانی بوده است.

محسن مؤمنی شریف ادامه داد: بر همین اساس، زبان فارسی در هند جا افتاد. این زبان هم در محتوا و هم در شکل باذوق هندی‌ها سنخیت داشت و موردتوجه‌ قرار گرفت. این زبان این‌قدر جایگاه پیدا کرد که به‌ نوعی تبدیل به زبان رسمی هند و به عبارت بهتر زبان قشر فرهیخته این کشور شد. یعنی زبان فارسی بیش از ۸۰۰ سال در بین مردم هند وجود داشته است. البته استعمارگران به هند آمدند و این پیشینه را گرفتند و به‌جای زبان فارسی، انگلیسی را وارد هند کردند.

وی با بیان اینکه بعضی شاعران هندی به زبان فارسی نیز شعر گفته‌اند که یکی از آنان اقبال لاهوری است، افزود: بیش از ۱۰۰ هزار بیت شعر به زبان فارسی از بیدل وجود دارد که ۴ برابر شاهنامه است. حتی باعث شد سبک شعری به نام سبک هندی بین شاعران ایرانی به وجود بیاید. حضور زبان فارسی در هند به‌گونه‌ای بود که درهم‌آمیختگی فارسی با زبان هندی، زبان جدیدی به نام اردو را ایجاد کرد. گفته می‌شود که زبان اردو در دامن زبان فارسی پرورش‌یافته است.

اگر زبان فارسی را امروز درنیابیم ممکن است که همین مقدار موجود هم از بین برود. پاسداشت زبان فارسی وظیفه دانشگاه‌هایمان است. امروز دغدغه نسبت به آینده زبان فارسی فقط مربوط به شبه‌قاره نمی‌شود و در داخل نیز نگرانی‌هایی وجود دارد. زبان فارسی در همه‌چیز ما نقش بی‌بدیلی دارد؛ در هویت ما، ارزش‌ها ما و ... باید حواسمان باشد که در حق آن کم‌لطفی نشود. قزوه در هند بسیار موثر بودند. بسیاری از شاعرانی که در از هندوستان، زبان فارسی خوانده‌اند حاصل زحمات ایشان است.

می‌خواهند زبان فارسی را ریشه‌کن کنند

کارگردان مستند این رمز بی‌نهایت نیز در این مراسم  بابیان اینکه می‌خواهند زبان فارسی را ریشه‌کن کنند، گفت: هند عبرت کاملی برای این است که بدانیم هیچ تضمینی برای باقی‌ماندن زبان فارسی وجود ندارد.

احمد جان میرزایی افزود: ازآنجا که قرار بود بر اساس فرمایشات رهبری کاری برای پاسداشت زبان فارسی انجام بدهم، در مسیر ساخت فیلم در ۳ مورد با این سخن روبه‌رو شدم که ایشان به‌صراحت گفتند: «من نگران زبان فارسی هستم». این ۳ مورد در مقاطع تاریخی متفاوتی است که آخرین آن در ماه رمضان سال جاری است. با کمی دقت و بررسی متوجه می‌شویم ایشان حتی در بحران جنگ، اظهار نگرانی نکردند و باقدرت کارها را پیش بردند اما چه اتفاقی رخ‌داده که ایشان با این صراحت حرف از نگرانی در مورد زبان فارسی می‌زنند؟

وی ادامه داد: نکته دیگر این است که ما باید در برابر لغات بیگانه، لغات فارسی جایگزینی داشته باشیم که همگی متفق‌القول از همان استفاده کنیم. در این ۳ قسمت از مستند، یک استاد هندی این موضوع را مطرح می‌کرد که زبانی که خود را محصور کند و زایش نداشته باشد و از طرف دیگر واژه آفرینی نکند، محکوم‌ به فناست. حال بیاییم و به عملکرد فرهنگستان زبان فارسی در ایران و سیر هجمه‌های رسمی و غیررسمی وارد بر آن را نگاه کنیم. در مستند اینجا میان امواج نشان دادم دانشمندان مختلف چگونه در فرهنگستان زبان فارسی کنار هم می‌نشینند و با چه وسواسی یک واژه را انتخاب می‌کنند. پس‌ از این هم با چه فرآیندی یک لغت را تثبیت می‌کنند تا بیاید و در سطح جامعه گسترش پیدا کند.

این مستندساز افزود: حال در طرف مقابل چه می‌بینیم؟ سیر زیادی از لطیفه‌ها و شوخی‌ها برعلیه آن که شاید عده‌ای فکر کنند از روی سادگی و بی‌اطلاعی است اما بد نیست به این هم‌فکر کنیم کن است در پشت آن‌یک طراحی خوابیده است که مردم را نسبت به زبان فارسی دلسرد کند. مثلاً اکنون به وضعیت زبان فارسی در افغانستان نگاه کنید یا تاجیکستان را ببینید. امروز پافشاری‌هایی وجود دارد برای این‌که می‌خواهند زبان فارسی را ریشه‌کن کنند. برخوردهای قومی صورت می‌گیرد، شوخی می‌شود و حتی دلایل متعدد می‌آورند و می‌گویند که اگر می‌خواهیم پیشرفت کنیم باید زبان انگلیسی به‌عنوان زبان جاری کشور انتخاب شود. حال این سؤال رادارم که چرا چنین هجمه‌هایی صورت می‌گیرد که باعث می‌شود رهبر انقلاب اظهار نگرانی کند و دستورالعمل بدهند؟

نقش استعمار در زبان‌ها

وی تأکید کرد: چرا هند را انتخاب کردیم؟ هند یک عبرت کامل در ارتباط با زبان فارسی است؛ این ۳ برنامه قرار است یادآوری کند هیچ تضمینی وجود ندارد زبانی که بیش از ۷ هزار سال به‌عنوان زبان رسمی و جاری هند بود باقی بماند. روزی که استعمارگرها آمدند اصلاً نگفتند می‌خواهیم زبان فارسی را برداریم. آنان حتی افسران خود را مجبور کردند زبان فارسی را یاد بگیرند زیرا اصلاً نمی‌توانستند ارتباط برقرار کنند. آنان ۵۰ سال خود را شبیه به مردم هند کردند تا درنهایت ضربه کاری را بزنند.

آنان بعدازاین ۵۰ سال بازهم نگفتند که زبان فارسی باید برداشته شود، بلکه گفتند ما می‌خواهیم زبانی مثل اردو را جایگزین کنیم. با این‌حال، بعد از گذشت مدتی، زبان انگلیسی را کاملاً مسلط کردند و دیگر خبری از زبان فارسی نشد. البته رهبری هرگاه از نگرانی خود درباره زبان فارسی حرف زدند، با امیدواری تأکید کردند که زبان فارسی باید تبدیل به زبان علم شود تا هر کس بخواهد علم را فرابگیرد، داوطلبانه بیاید و فارسی بیاموزد. ایشان برای این کار، دو مؤلفه را مطرح کردند؛ اولی کار و دیگری ابتکار است. از این دو موضوع کاملاً غافل شده‌ایم. در دبیرستان‌های ما ۶۲ درصد دانش‌آموزان رشته علوم انسانی از ادبیات فارسی بیزار هستند و نمره‌های بدی می‌گیرند.

جان میرزایی گفت: به نظرم نیاز به یک کار عمومی در سطح مردم‌ نیاز داریم. برای مثال، سراغ یک تولیدکننده رفتم و می‌پرسم که چرا اسم فارسی را با حروف انگلیسی زده‌اید؟ او در پاسخ می‌گوید اگر این کار را نکنم، مردم کالایم را نمی‌خرند و ورشکست می‌شوم. در این‌جا چه می‌توانم بگویم؟ آیا نباید به مصرف‌کننده توجه کنیم و یاد بدهیم عموم مردم با رضایت کالایی را بخرند که فارسی رویش نوشته است.

در پایان این مراسم  با حضور رضا پورحسین مشاور عالی معاون سیما و سید سلیم غفوری مدیر شبکه مستند از احمد جان میرزایی برای تولید مستند رمز بی نهایت تجلیل شد.

منبع: ایرنا

کلیدواژه: آموزش زبان فارسی شبکه مستند تلویزیون مستند

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۱۵۵۱۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اهمیت ویژه به پاسداشت زبان و ادبیات فارسی ، شعر و موسیقی اصیل ایرانی در شبکه آموزش

به گزارش جام‌جم‌آنلاین، محمد مهدی قاسمی مدیر شبکه آموزش سیما و علیرضا قزوه مدیر دفتر شعر و موسیقی و سرود با هم دیدار و گفتگو کردند. 
در این نشست به جایگاه ویژه میراث پرشکوه شعر فارسی که گنجینه بی نظیر معرفت واخلاق و زیبایی و معنویت است، جایگاه شایسته شعر در بخش‌های گوناگون، موسیقی ملی و آیینی و انقلابی در برابر ابتذال اشاره و در جهت تولید و ارتقاء آثار مرتبط و همکاری گسترده تر فی مابین بحث و گفتگو شد.
در ادامه قاسمی گفت: با عنایت به اهمیت زبان و ادبیات فارسی و ضرورت سیاست گذاری و برنامه ریزی در این خصوص و با توجه به اهداف، ماموریت‌ها و اولویت‌ها، شبکه آموزش سیما آمادگی دارد تا در خصوص ادبیات فارسی ، شعر و موسیقی اصیل ایرانی هر گونه همکاری لازم با دفتر شعر و موسیقی و سرود و دیگر مجموعه ها و نهاد ها را به عمل آورد.
همچنین گسترش فرهنگ و ادبیات فارسی، بهره گیری از ظرفیت اقوام و موسیقی فولکلور و محلی،آواز،تصنیف و مناجات خوانی،ارتباط و تعامل با شبکه نوای موسیقی و شعر اداره کل، پایش و تولید برنامه های جدید، تخصصی و فاخر در این حوزه ها و آموزش صحیح و تخصصی شاعری، نویسندگی و برنامه ریزی برای تولید مشترک برنامه شیر و شکراز دیگر موضوعاتی بود که در این نشست مورد بحث و گفتگو و در دستور کار طرفین قرار گرفت.